Thủ lĩnh  N’Trang Gưh (1845-1914)
20:51 11 thg 5 2009  
 N’Trang  Gưh tên là Gưh họ H`Đơt, là tù trưởng buôn Cuah Kplang, một buôn của  nhóm Êđê Bih khu vực Krông Knô. Tại đây, ông đã kiên cường cùng đồng bào  đứng lên kháng chiến trong suốt 14 năm ròng (1900-1914), là một trong  những cuộc kháng chiến lớn nhất ở Tây Nguyên thời bấy giờ.
Cái cớ  xảy ra cuộc kháng chiến của nhóm Bih do N’Trang Gưh lãnh đạo bắt đầu từ  việc người Pháp muốn tìm kiếm một nơi thuận tiện để thiết lập lỵ sở  tỉnh Darlac. Ngày 31-1-1899, Toàn quyền Đông Dương ra nghị định thành  lập tỉnh Darlac có lỵ sở đóng tại Buôn Đôn do Buorgeios làm Công sứ và  xúc tiến các công việc “làm thí điểm trong công cuộc bình định Tây Nguyên”. Thế nhưng Buôn Đôn do những bất lợi của nó về vị trí địa lý, quá xa  trung tâm tỉnh, nằm sát khu vực biên giới khiến cho Bourgeois không yên  tâm và quyết định dời trụ sở tỉnh lỵ về Buôn Tur thuộc khu vực người Êđê  Bih ở hạ lưu sông Krông Ana.
Ngày 1-3-1900, Bourgeois chỉ huy  một lực lượng lính khố xanh tiến vào các làng người Bih ở Buôn Tur nhưng  không thành. Hai ngày sau, tên này quay lại tấn công buôn Cua Kplang.  N’Trang Gưh đã chỉ huy người dân chống trả quyết liệt rồi rút vào rừng  chỉnh đốn lực lượng.
Năm 1904, 600 nghĩa quân Bih tập kích đồn Buôn  Tur rồi thừa thắng tiến công hạ các đồn Riăng, đồn Buôn Dur, đồn Phơty,  đồn Buôn Trinh… Những hoạt động của nghĩa quân N’Trang Gưh ngay sát nách  Buôn Ma Thuột khiến cho người Pháp không thể an tâm nhưng cũng không có  cách nào đánh bại được chiến thuật du kích lợi hại của nghĩa quân. Vùng  hạ lưu Krông Ana trong suốt 13 năm (1901-1913) luôn là khu vực bất khả  xâm phạm của đồng bào Bih.
Năm 1914, nhờ có sự chỉ điểm của một tên phản bội, thực dân Pháp bắt được N’Trang Gưh và giết ông lúc ông 69 tuổi.
Sưu tầm
 	
        
		                
       
			 			
Bình luận
Chưa có bình luận nào!
Phản hồi
Bình luận từ Facebook